Tại sao Bình Định được gọi là xứ nẫu?

Xứ Nẫu Bình Định: Huyền Bí Từ Ngữ Âm

Tỉnh Bình Định, mảnh đất miền Trung đầy nắng gió, từ lâu đã được biết đến với tên gọi trìu mến “xứ Nẫu”, một biệt danh mang cả ẩn ý lịch sử lẫn sự thú vị về phương ngữ địa phương.

Ngữ âm của người Bình Định, đặc biệt ở các vùng từ Hoài Nhơn đến Gành Đỏ, có một nét đặc trưng độc đáo: phát âm dấu ngã thành dấu hỏi. Những từ như “mẹ”, “bố”, “cháu” sẽ được đọc thành “mế”, “bố”, “cháu” với âm sắc trầm ấm và vang vọng.

Sự biến âm này bắt nguồn từ ảnh hưởng của tiếng Chăm, một ngôn ngữ cổ từng thịnh hành ở khu vực này. Trong tiếng Chăm, dấu ngã và dấu hỏi có cách phát âm tương tự nhau. Khi tiếp xúc với tiếng Việt, người Bình Định đã vô tình áp dụng “nguyên tắc” này vào ngữ âm của mình.

Điểm nhấn đặc biệt nhất phải kể đến vùng đồng bằng Tuy Hòa. Tại đây, sự phân biệt giữa dấu hỏi và dấu ngã trở nên mờ nhạt, dẫn đến hiện tượng “nẫu” hay được phát âm là “nẫu”. Từ này vốn có nghĩa là “ướt nhẹp”, nhưng khi dùng để chỉ người Bình Định, nó lại mang một ý nghĩa hài hước và trìu mến.

Theo truyền thuyết, khi vua Gia Long đến thăm Bình Định, ông nghe thấy người dân gọi nhau là “nẫu nẫu”. Vua không hiểu nghĩa nên hỏi lại, người dân trả lời rằng họ đang gọi nhau là “anh anh”. Vua bật cười và từ đó biệt danh “xứ Nẫu” ra đời.

Người Bình Định luôn tự hào về ngữ âm và biệt danh độc đáo của mình. Họ coi đó như một đặc điểm riêng biệt, giúp họ dễ dàng nhận diện nhau dù ở bất kỳ đâu. Tiếng “nẫu” không chỉ là một từ ngữ mà còn là sợi dây gắn kết họ lại với nhau, tạo nên một bản sắc văn hóa riêng biệt và đáng trân trọng.

Ngày nay, “xứ Nẫu” vẫn tiếp tục là một điểm đến hấp dẫn du khách, không chỉ vì những bãi biển đẹp và món ăn ngon mà còn vì nét duyên dáng và thú vị trong cách nói chuyện của người dân nơi đây. Tiếng “nẫu” ngân vang trong từng câu hát, câu hò đã trở thành một phần không thể thiếu của mảnh đất Bình Định đầy nắng và gió.